Ses kısıklığı hemen herkesin dönem dönem karşılaştığı bir sorundur. Ses kısıklığına sebep olan durumların ortadan kaldırılması ile ses sorunu çözülebilir. Peki, ses kısılması neden olur? Sesim kısıldı, ses tellerine ne iyi gelir? Tüm bu soruların cevabını yazının devamında bulabilirsiniz.
Ses Kısıklığı Nedir?
Ses kısıklığı, çeşitli nedenlerle ses tellerinde hasar oluşması durumunda oluşur. Bu durumda ses telleri titreşerek ses üretmede sorun yaşar. Ses kısılması seste kabalaşma, kalınlaşma gibi problemlerle birlikte görülebilir.
Ses Kısıklığı Neden Olur?
İnsanlarda sesin oluşması için havanın larinkste (gırtlakta) yer alan ses tellerine çarpması gerekir. Ses tellerine çarpan hava titreşim oluşturarak sesin oluşmasını sağlar. Ses neden kısılır? konusunu merak ediyorsanız; ses kısılmasının pek çok farklı nedene bağlı olarak oluşabildiğini söylemeliyiz. Bu nedenlerden bazıları geçici ses kısıklığına neden olurken bazıları ise sürekli ses kısılması sorununa yol açabilir.
En çok karşılaşılan ses kısıklığı sebepleri şunlardır:
Soğuk Algınlığı
Soğuk algınlığı gırtlaktaki hassas ses oluşma mekanizmasını bozar. Bunu boğazda iltihaplanmaya neden olarak yapar. İltihaplanma sonucunda ses telleri şişer ve bu şişkinlik tellerin titreşimini bozar. Sonuç olarak soğuk algınlığı geçiren kişilerde ses kısıklığı sorunu ortaya çıkar.
Sesi Çok Fazla Kullanmak
Konuşurken ya da şarkı söylerken boğazda yer alan çok sayıda farklı kas türü kullanılır. Vücuttaki diğer kaslarda olduğu gibi boğazda yer alan kaslar da uzun süreli kullanım sonucunda yorulabilir, hasar görebilir ve ses kısıklığına neden olabilir. Yanlış ses tekniklerini kullanmak da ses kısılması yapabilir. Sesin yanlış kullanımına aşağıdaki gibi davranışlar örnek gösterilebilir:
Sigara İçmek
Sigara ses tellerine zarar vererek geçmeyen ses kısıklığı gibi uzun süreli problemlere yol açabilir. Bilimsel çalışmalar ses bozukluklarının; daha önce sigara kullanmış veya hala sigara kullanmakta olan kişilerde, hiç sigara kullanmayanlara göre üç kat daha fazla görüldüğünü göstermiştir.
Alerjiler
Alerji belirtileri arasında en sık görülenler burun akıntısı, gözde kaşıntı ve hapşırmadır. Bunların yanı sıra alerjiler sesle ilgili bazı değişikliklere neden olur. Bu değişikler:
Alerjik rahatsızlıkların tedavisi için kullanılan antihistaminik ilaçlar boğazı kurutabilir. Ses telleri, düzgün çalışabilmek için nemli bir ortama ihtiyaç duyar. Dolayısıyla boğazdaki kuruluk ses tellerini olumsuz etkiler.
Larenjit
Larinksin yani gırtlağın iltihaplanması larenjit olarak adlandırılır. Larenjit ses kısıklığı nedenleri arasında en sık karşılaşılan durumlardan birisidir. Larenjit akut veya kronik olabilir. Ani ses kısıklığı yapan akut larenjitin en sık nedeni grip gibi üst solunum yolları enfeksiyonlarıdır. Kronik larenjit ise sesin yanlış kullanımı, aşırı alkol tüketimi, duman ya da kimyasal gazların solunması gibi durumlar neticesinde ortaya çıkabilir. Steroid inhaler kullanan astım hastalarında da boğazda mantar enfeksiyonuna bağlı larenjit gelişebilir.
Gastroözofagial Reflü Hastalığı (GERH)
Reflü, mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçtığı bir rahatsızlıktır. Geri kaçan mide içeriği ağza kadar gelebilir. Reflünün en sık görülen belirtisi mide ekşimesidir. Bunun yanı sıra reflüde asitli mide içeriği boğazdaki ses tellerinde hasar oluşturabilir. Oluşan hasar sonucu kişide ses kısılması, boğazda aşırı mukus üretimi gibi semptomlar oluşabilir.
Nodül, Polip ve Kistler
Altta yatan mekanizma tam olarak aydınlatılamasa da ses tellerinde iyi huylu yapılar oluşabildiği bilinmektedir. Bu yapıların oluşumunda sesin aşırı kullanımının etkili olabileceği düşünülür.
Nodüller, ses tellerinin ortasında oluşan nasır benzeri yapılardır. Bu yapılar genellikle ses istirahati sonrasında ortadan kaybolur.
Polipler çoğunlukla ses tellerinin tek tarafında oluşur. Polipler boyut ve şekil bakımından farklılık gösterebilir. Nodüllerin aksine polipler kendiliğinden kaybolmaz, genellikle cerrahi olarak çıkarılmaları gerekir.
Kistler, ses tellerinin yakınında oluşan içi sıvı dolu kitlelerdir. Kistler ciddi bir ses bozukluğuna neden oluyorsa cerrahi olarak çıkarılmaları gündeme gelebilir.
Romatoid Artrit
Romatoid artrit; eklemlerde ağrı, şişkinlik ve sertliğe neden olan otoimmün bir hastalıktır. Romatoid artrit hastalarının yaklaşık 3'te 1'inde boğaz ağrısı, ses kısıklığı gibi problemler görülür (3). Bunun sebebi hastalığın boğazda yer alan küçük eklemleri etkileyerek ses tellerinin çalışma mekanizmasını değiştirmesidir.
Tiroit Problemleri
Tiroit, boynun alt kısmında yer alan kelebek şeklindeki bir bezdir. Tiroitten salgılanan hormonlar vücut metabolizmasının düzenlenmesinde görev alır. Tiroidin çalışmasında sorun meydana geldiğinde tiroit bezi büyür ve guatr adı verilen bir durum ortaya çıkar. Guatr, hastada öksürüğe neden olarak konuşmanın bozulmasına yol açabilir.
Larenks (Gırtlak) Kanseri
Uzun süren ses kısıklığı, gırtlak kanserinin bir belirtisi olabilir. Larenk kanserinde ses kısıklığının yanı sıra;
Nörolojik Hastalıklar
Parkinson hastalığı gibi sinirleri etkileyen nörolojik rahatsızlıklar, yüz ve boğazda yer alan kasların kullanımında sorunlara neden olabilir. Parkinson hastalarının çoğunda ses kısıklığı gibi konuşma ve ses bozuklukları görülür.
Ses Kısıklığına Ne İyi Gelir?
Kısık ses tedavisi, altta yatan nedene göre yapılır. Örneğin viral üst solunum enfeksiyonuna bağlı ses kısıklığı tedavisi için istirahat, bol sıvı alımı önerilir. Bakteriyel enfeksiyona bağlı larenjit için ise antibiyotik ilaçlar kullanılabilir.
Romatoid artrit veya tiroit hastalığına ikincil gelişen ses kısıklığı için önce bu hastalıkların tedavisine başlanır.
Larenks kanseri tedavisi de kanserin türü, yayılımı ve hastanın genel durumu gibi parametreler dikkate alınarak planlanır. Bu parametreler ışığında hastalara cerrahi, kemoterapi, radyoterapi gibi tedavi yöntemleri uygulanabilir.
Ses kısıklığı nasıl geçer, ses kısılmasına ne iyi gelir? Ses kısıklığı probleminin düzelmesine yardımcı olabilecek çeşitli uygulamalar vardır. Başta tütün kullanımını sonlandırmak olmak üzere ses kısıklığına iyi gelen şeyler:
Ses kısıklığı çok sayıda nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir. Seste kısılma, görece daha basit durumlar olan alerji, viral enfeksiyon gibi sebeplere bağlı olabileceği gibi kanser gibi ciddi durumlar nedeniyle de oluşabilir. Bu nedenle kendiliğinden düzelmeyen veya çeşitli diğer belirtilerin eşlik ettiği ses kısıklığı durumunda mutlaka doktora başvurarak gerekli kontrollerin yaptırılması önerilir. ( HABER MERKEZİ)